INFORMACJE O REPUBLICE MOLDAWII
Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, języki urzędowe.
Położenie geograficzne: Republika Mołdawii to państwo europejskie położone na terenach historycznej Besarabii, jaki obszarów położonych na lewym brzegu Dniestru. Graniczyod północy, wschodu i południaz Ukrainą i od zachodu Rumunią.
Ludność: Liczba ludności Mołdawii wg stanu na 1.01.2013 roku wynosiła 3 559 500 osób
Obszar: Powierzchnia Mołdawii wynosi 33,842 tys. km Największa odległość z północy na południe kraju wynosi 350 km, natomiast z zachodu na wschód 150 km.
Stolica: Stolicą kraju jest Kiszyniów (Chisinau), którego liczba mieszkańców wg stanu na 1.01.2013 roku wynosiła 772,0 tys. mieszkańców.
Języki urzędowe: Językiem urzędowym jest język mołdawski, tożsamy z rumuńskim.
W powszechnym użyciu, szczególnie w miastach, północno-wschodniej części kraju oraz Gagauzji, jest język rosyjski. Nie jest on językiem oficjalnym.
Warunki klimatyczne.
Mołdawia leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego o cechach kontynentalnych. Wyraźnie zaznaczają się cztery pory roku, zimy są stosunkowo łagodne i krótkie, a lata ciepłe, długie i dość suche. Średnia temperatura powietrza w styczniu wynosi od –7 C na północy do – 4 C na południu, zaś w lipcu odpowiednio, od 19 C do 25 C. Średnia roczna suma opadów waha się od 400 mm na południowym wschodzie do 550 mm na północnym zachodzie kraju.
Główne bogactwa naturalne.
Mołdawia nie posiada znaczących zasobów surowców naturalnych. Znaczenie gospodarcze mają jedynie złoża wapieni, granitu, piaskowców i gliny. Większość surowców, w tym surowce energetyczne, jest importowanych. Podstawowym bogactwem naturalnym Mołdowy są żyzne gleby. Aż na 75 % terytorium kraju występują czarnoziemy.
System walutowy, kurs i wymiana.
Mołdawski Lei (MDL) od połowy 1995 roku jest walutą swobodnie wymienialną w transakcjach na rachunku bieżącym, zgodnie z kryterium Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Kurs wymiany waluty ustalany jest przez Narodowy Bank Mołdawii (NBM) na podstawie kursu kształtującego się na rynku międzybankowym. Operacje wymiany walut mogą być dokonywane przez banki, giełdy oraz punkty wymiany walut (kantory) obsługujące klientów indywidualnych.
Religia.
Ponad 98 % społeczeństwa Mołdawii deklaruje wyznanie prawosławne, są też wyznawcy judaizmu, katolicy i wyznawcy innych religii.
Infrastruktura transportowa.
W I połowie 2013 r. udział transportu drogowego w przewozie towarów ogółem wyniósł 56,1% (transport kolejowy 42,7%, transport rzeczny 1,5% oraz transport lotniczy 0,01%) i stanowił 96,7% przewozów pasażerskich ogółem (transport kolejowy 2,8%, transport lotniczy 0,4% a transport rzeczny 0,1%). Przez Mołdawię przebiegają trasy międzynarodowe prowadzące do Rumunii, Bułgarii, Rosji, Grecji, Polski i na Ukrainę. Najważniejsze odcinki tych dróg to: Czerniowce-Bielce-Kiszyniów oraz Jassy-Sculeni-Bielce-Soroka. Drogowe przejścia graniczne na granicy mołdawsko-ukraińskiej to: Criva, Oknica, Soroka, Tighina
a na granicy mołdawsko-rumuńskiej: Leuseni, Giurgiulesti, Cahul, Ungheni, Sculeni.
W transporcie międzynarodowym duże znaczenie posiadają przewozy transportem kolejowym łączącym Kiszyniów, Bielce, Tyraspol, Odessę, Winnicę, Czerniowce, Jassy i Gałacz poprzez przejścia graniczne w Ungheni, Oknica i Tighina (Bender).
W Kiszyniowie znajduje się port lotniczy obsługujący przewozy pasażerskie i towarowe, a w miejscowości Giurgiulesti nad Dunajem (na południu kraju) terminal przeładunkowo magazynowy (w przyszłości również pasażerski). Porty rzeczne znajdują się także w Ungheni, Tighina (Bender) i Rybnicy.
Obowiązek wizowy.
Od 28 maja 2004 roku obywatele Polski mogą przebywać w Mołdawii bez wiz do 90 dni. Przy wjeździe termin ważności paszportu winien być dłuższy od zamierzonego okresu pobytu; nie ma jednak ustalonego minimalnego okresu ważności.
Wykaz świąt państwowych.
a) 1 stycznia – Nowy Rok,
b) 7-8 stycznia – Boże Narodzenie,
c) 8 marca – Dzień Kobiet,
d) 1 maja – Święto Pracy,
e) 9 maja – Dzień Zwycięstwa,
f) 27 sierpnia – Święto Niepodległości,
g) 31 sierpnia – Święto Języka Mołdawskiego,
h) oraz święta ruchome: Wielkanoc i tydzień po Wielkanocy – Święto Zmarłych.
SYSTEM ADMINISTRACYJNY
Ustrój polityczny.
Wskutek przemian zachodzących w Europie w końcu lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, 23 czerwca 1990 r. Mołdawia proklamowała suwerenność, a 27 sierpnia 1991 r. niezależność państwową, przyjmując nazwę Republika Mołdawii. W grudniu 1991 r. pierwszym prezydentem niepodległej Mołdawii został Mircea Snegur.
Władza ustawodawcza.
Władzę ustawodawczą sprawuje jednoizbowy, wybierany na 4-letnią kadencję parlament, w którym zasiada 101 deputowanych.
Władza wykonawcza.
Głową państwa i gwarantem suwerenności jest prezydent wybierany przez naród na 4 lata, maksymalnie na dwie kadencje. Uprawnienia prezydenta są ograniczone.
Do ważniejszych przysługujących prezydentowi uprawnień należy prawo wetowania ustaw i desygnowania kandydata na premiera. Oprócz prezydenta władzę wykonawczą pełni Rada Ministrów kierowana przez premiera, zatwierdzana i odpowiedzialna przed parlamentem.
Struktura administracji gospodarczej.
Administracją gospodarczą kraju kieruje premier za pośrednictwem ministerstw branżowych oraz Izby Handlowo-Przemysłowej Republiki Mołdawii. W maju 2003 r. weszła w życie ustawa z 27 grudnia 2001 r. zmieniająca ustrój administracyjny kraju. Dotychczasowe powiaty (judetul) zostały zastąpione przez rejony. Rejon jest jednostką administracyjno-terytorialną obejmującą miasta i wsie. Obszar kraju podzielono na 32 rejony, których nazwy pochodzą od miast-stolic. Status municypalny posiadają miasta: Kiszyniów, Bielce, Bendery, Komrat, Tyraspol. Odrębną jednostką jest autonomiczne terytorium Gagauzji. Formalnie status obszaru autonomicznego ma również Naddniestrze (Transnistria), które jednak nie uznaje zwierzchnictwa władz w Kiszyniowie. W myśl ustawy z 18 marca 2003 r. jednostka administracyjno- terytorialna jest osobą prawną prawa publicznego. Podstawowym zadaniem władz rejonowych jest dbałość o rozwój społeczno-gospodarczy oraz infrastrukturę (budownictwo, drogi, itp.).
Sądownictwo gospodarcze.
Najwyższą władzą sądowniczą w Mołdawii jest Sąd Najwyższy, którego przewodniczącego oraz członków powołuje parlament na wniosek Wyższej Rady Sądowniczej. W skład Wyższej Rady Sądowniczej wchodzą z urzędu: Minister Sprawiedliwości, Przewodniczący Sądu Najwyższego, Przewodniczący Sądu Apelacyjnego, Przewodniczący Sądu Audytu Gospodarczego, Prokurator Generalny oraz po trzech sędziów wybieranych przez Kolegia Sądu Najwyższego i Parlament. Zadaniem Wyższej Rady Sądowniczej jest mianowanie, przenoszenie, awansowanie i prowadzenie postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów. W sprawach konstytucyjnych najwyższą władzę stanowi Trybunał Konstytucyjny, w którego skład wchodzi sześciu sędziów wybieranych na 6-letnią kadencję.
Sprawy gospodarcze rozpatrywane są przez Sąd Audytu Gospodarczego, którego przewodniczący wchodzi z urzędu w skład Wyższej Rady Sądowniczej Mołdawii.
- Do opracowania tekstu wykorzystano materiały ze strony: www.msz.gov.pl